Muhabbet kuşu (Melopsittacus undulatus), papağan türleri içerisinde yer alan, evcil bir kuş türü.Avustralya kıtasına özgü Melopsittacus cinsinin içinde yer alan tek türdür. Küçük, uzun kuyruklu bu kuşlar yabani ortamda genel olarak yeşil veya sarı tüy rengine ve kanatlarında siyah taralı çizgilere sahiptir. Bu alımlı dış görünüşlerinden ötürü, muhabbet kuşları, dünya genelinde yoğun olarak evcil olarak beslenmektedir. Evlerde beslenen muhabbet kuşları mavi, beyaz, tamamen sarı veya tamamen beyaz renge sahip olabildikleri gibi, çok farklı kombinasyonlarda olabilirler. Öyle ki bazı muhabbet kuşlarının ibikleri bile bulunabilmektedir. Doğal ortamlarında ağırlıklı olarak tohumla beslenen bu tür, Avustralya’nın kurak bölgelerindeki zorlu koşullarda beş milyon yıldan beri varlıklarını sürdürmektedir.Ömürleri 15 yıl kadardır.Muhabbet kuşları, kırmızı papağanlar ve incir papağanlarıyla yakın akrabadırlar.
Kafes gereksinimleri
Muhabbet kuşları küçük, fakat aktif, enerjik ve canlı kuşlardır. Bir ya da iki muhabbet kuşu için en küçük kafesin en ve boyu 46 cm kadar olmalıdır. Ancak daha büyük kafesler bu küçük evcil kuşlar için daha da avantajlıdır. Bunun yanında kafes seçiminde boy değil, ene bakılarak karar verilmelidir. Muhabbet kuşları helikopterden ziyade uçaklar gibi yatay olarak uçtuklarından dolayı, yatay olarak geniş kafesler her zaman tercih edilmelidir. Ayrıca kafes telleri arası boşluk 1,25 cm değerinin üzerine çıkmamalıdır. Bunun yanında birden fazla dişiyi aynı kafese koyarken önlem alınması gerekir. Çünkü anlaşamayan dişi kuşlar birbirlerine önemli zararlar verebilirler.
Beslenme
- Tam tahıllar ve küçük parçalı besinler: Horozibriği çiçeği, arpa, kuskus, keten, küçük makarnalar, yulaf, kinoa, buğday, yabanî ve normal pirinç ve ekmek.
- Yenilebilir çiçekler: Karanfil, papatya, frenksoğanı, kara hindiba, gün zambağı, okaliptüs, meyveli ağaç çiçekleri, hatmi, hanımeli, camgüzeli, leylak, güngüzeli, hercai menekşe, çarkıfelek, gül, ay çiçeği, lale, menekşe. Bu çiçeklerle kuş beslenirken dikkatli olunmalıdır. Bu çiçeklerin bulunduğu bitkilerin yaprakları muhabbet kuşları için zehir etkisi yaratabilir.
- Yeşillik ve otlar:
- Ana besin olarak; Çin lahanası yaprağı, brokoli, karnabahar yaprağı, lahana, kara lahana, kara hindiba yaprakları, yosun, hardal yaprağı, su yosunu, tere.
- Yan besin olarak; Horozibriği yaprağı, pancar yaprağı, karambola, pazı, maydanoz, ıspanak, şalgam yaprağı. Tüm bu besinler yüksek oksalik asit içerdiğinden aşırı tüketim sonrasında kuşlarda kemik gelişiminde olumsuzluklar doğurabilmektedir. Kimi nadir vakalarda iç organ hasarları gözlemlenmiştir.
- Meyveler (toksik etki yapan avokado hariç): elma, muz, taneli meyveler, Turunçgiller, üzüm, kivi, mango, kavun, nektarin, papaya, şeftali, armut, erik. Tek çekirdekli meyvelerin ve turunçgillerin çekirdekleri, kuşlara verilmeden önce çıkarılmalıdır.
- Baklagiller: Badem, bakla, mercimek, bezelye, fındık ve tofu.
- Hububat ve bakla tohumları: Adzuki taneleri, yonca taneleri, karabuğday, mercimek, Mung fasulyesi, barbunya, susam tohumları, ay çekirdeği. Normal fasulye ve Lima fasulyesi toksik olduğundan kuşlara verilmemelidir.
- Sebzeler (pişmemiş patates, pişmemiş soğan ve her türlü mantar hariç): Pancar, brokoli, karnabahar, havuç, hıyar, her türlü lahana, marul, taze bezelye, yabanî havuç, tüm biber türleri, balkabağı, tatlı patates, domates, şalgam, kabak.
- Özel karışımlar
- Diğer yağsız, sağlıklı ve besleyici insan yemekleri.
Bu besinleri sağlamak, kuşların obezite ve lipomadan korunmasına yardımcı olur. Yetişkin muhabbet kuşları, çoğu zamanlarda yeni diyetsel eklentilere hızla uyum sağlayamazlar. Bu nedenle sağlıklı besin verilmesine genç kuşlardan başlanmalıdır. Papağanlar ve muhabbet kuşları taklit yoluyla öğrenirler. Bu nedenle yeni yiyecekleri deneyen bir başka kuş gören diğer kuşlar, bu yeni yiyecekleri denerler. Bu yol dışında, oyuncak aynanın önüne yeni besin konularak alışma sağlanabilir.
Muhabbet kuşları da dahil, Kea papağanı hariç olmak üzere tüm papağanlar otçuldur. Ancak tam haşlanmış yumurta gibi hayvansal bazı besinler de, ara sıra kullanılmak koşuluyla ve kuşların hızlı büyümesi, üremesi, hızlı tüy dökmesi veya iyileşmesi için gereken hayvansal proteini sağlamak amacıyla kullanılabilir. Ancak gereğinden fazla hayvansal proteinle beslenmek, muhabbet kuşlarının sağlığını olumsuz etkileyebilir.Alkol, avokado, çikolata, kafein, laktoz içerikli besinler, sarımsak ve soğan, muhabbet kuşları için oldukça toksik olup, kesinlikle bu kuşlara verilmemelidir.